CTET
CTET : प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षक होण्यासाठी केंद्रीय शिक्षक पात्रता परीक्षा उत्तीर्ण असणे बंधनकारक करण्यात आले असून, केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ दिल्ली द्वारा आयोजित केंद्रीय शिक्षक पात्रता परीक्षा शिक्षकांची नोकरी मिळविण्या करिता संपूर्ण देशभर ग्राहक धरलं जाईल जाते.
● आयोजन :- केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ, दिल्ली "Central Board of Secondary Education, Delhi" द्वारा "Central Teacher Eligibility Test" वर्षातून दोनदा आयोजित करण्यात येते. प्रत्येक वेळी अर्ज करण्यासाठी स्वतंत्र लिंक उपलब्ध करून देण्यात येते, व अर्ज ऑनलाईन पद्धतीने स्वीकारले जाते.
● ग्राह्य संस्था :- सीटीईटी केंद्र सरकारच्या केंद्रीय विद्यालय शाळा, नवोदय विद्यालय समिती शाळा, केंद्रीय तिबेटियन शाळा व केंद्रशासित प्रदेश चंदिगड, दादरा व नगर हवेली, दमण व दीव, अंदमान निकोबार बेटे, लक्षद्वीप बेटे, पुद्दुचेरी आणि एन.सी.टी. दिल्ली व इतर शाळांमध्ये येणाऱ्या अनुदानित, विना अनुदानित व खाजगी शाळा व राज्य सरकारच्या अनुदानित, विना अनुदानित व खाजगी शाळांमध्ये इयत्ता १ ली ते इयत्ता ८ वी चे शिक्षक म्हणून निवड होण्यासाठी ग्राह्य धरली जाईल.
● पात्रता :- केंद्रीय शिक्षक पात्रता परीक्षेस बसण्याकरिता किंवा शिक्षकांची नोकरी मिळविण्या करिता शैक्षणिक पात्रता पुढीलप्रमाणे-
१. प्राथमिक शिक्षक पदासाठी इयत्ता १ ली - इयत्ता ५ वी साठी किमान इयत्ता १२ वी ५०% गुणांसह उत्तीर्ण आणि ५०% गुणांसह एक किंवा दोन वर्षे कालावधीची पदविका किंवा पदवी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. तसेच पदविका किंवा पदवीच्या अंतिम वर्षाचे उमेदवार अर्ज करण्यास पात्र असतील.
२. माध्यमिक शिक्षक पदासाठी इयत्ता ६ वी ते इयत्ता ८ वी साठी पदवी किमान ५०% गुणांसह उत्तीर्ण आणि एक किंवा दोन वर्षे कालावधीची पदवी किमान ५०% गुणांसह उत्तीर्ण आवश्यक राहील. तसेच पदविका किंवा पदवीच्या अंतिम वर्षाचे उमेदवार अर्ज करण्यास पात्र असतील.
३. प्राथमिक शिक्षक आणि माध्यमिक शिक्षक पदासाठी अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, इतर मागास वर्ग व अपंग उमेदवारांना केंद्रीय शिक्षक पात्रता परीक्षेत ५% गुणाची सूट असेल.
● भाषा माध्यम :- "सेंट्रल टीचर एलिजिबिलिटी टेस्ट" साठी उमेदवारांना २० भाषांपैकी ०२ भाषांची निवड करणे. (जसे की, मराठी - इंग्रजी) सी.टी.ई.टी. प्रश्नपत्रिका संच उमेदवारांच्या भाषा निवडीनुसार परीक्षेच्या वेळी देण्यात येतील. त्यामुळे उमेदवारांनी स्वतःला सोयीस्कर राहील अशा भाषांची निवड करावी. मान्यता प्राप्त भाषा संकेतांक व भाषा पुढीलप्रमाणे -
(०१) इंग्रजी : English
(०२) हिंदी : Hindi
(०३) आसामी : Aasami
(०४) बंगाली : Bengali
(०५) गारो : Garo
(०६) गुजराती : Gujrati
(०७) कन्नड : Kannada
(०८) खासी : Khasi
(०९) मल्याळम : Malyalam
(१०) मणिपुरी : Manipuri
(११) मराठी : Marathi
(१२) मिझो : Mizo
(१३) नेपाळी : Nepali
(१४) ओडिया : Odiya
(१५) पंजाबी : Punjabi
(१६) संस्कृत : Sanskrut
(१७) तमिळ : Tamil
(१८) तेलगू : Telugu
(१८) तिबेटियन : Tibetian
(२०) उर्दू : Urdu.
● परीक्षा केंद्र :- केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ, दिल्ली द्वारा CTET ची परीक्षा आयोजित करण्यासाठी भारतातील एकूण १३२ परीक्षा केंद्रांना मान्यता देण्यात आली आहे उमेदवारीने स्वतःला सोयीस्कर पडेल असे चार केंद्र निवडायचे आहे. अधिकृत परीक्षा केंद्र संकेतांक व परीक्षा केंद्र पुढीलप्रमाणे -
१. अंदमान निकोबार : (१०१) पोर्ट ब्लेअर
२. आंध्र प्रदेश : (१०२) गुंटूर, (१०३) तिरुपती, (१०४) विजयवाडा, (१०५) विशाखापट्टणम
३. अरुणाचल प्रदेश : (१०६) इटानगर
४. आसाम : (१०७) दिब्रुगढ, (१०८) गुवाहाटी, (१०९) सिलचर
५. बिहार : (११०) बेगूसराई, (१११) भागलपुर, (११२) भोजपुर (इरा), (११३) दरभंगा, (११४) गया, (११५) गोपालगंज, (११६) मधुबनी, (११७) मुजफ्फरपुर, (११८) नालंदा, (११९) पटना, (१२०) पूर्णिया, (१२१) रोहतास, (१२२) सहरसा, (१२३) समस्तीपुर, (१२४) सारन, (१२५) वैशाली (हाजीपुर)
६. चंदिगड : (१२६) चंदिगड
७. छत्तीसगड : (१२७) भिलाई/दुर्ग, (१२८) बिलासपुर, (१२९) रायपुर
८. दादरा आणि नगर आणि हवेली : (१३०) दादरा आणि नगर हवेली
९. दमण आणि दीव : (१३१) दमण
१०. दिल्ली : (१३२) दिल्ली
११. गोवा : (१३७) पणजी
१२. गुजरात : (१३८) अहमदाबाद, (१३९) राजकोट, (१४०) सुरत, (१४१) वडोदरा
१३. हरियाणा : (१४२) अंबाला, (१४३) फरीदाबाद, (१४४) गुरुग्राम, (१४५) हिसार, (१४६) कर्नल, (१४७) कुरुक्षेत्र
१४. हिमाचल प्रदेश : (१४८) हमिरपुर, (१४९) कांग्रा, (१५०) शिमला
१५. जम्मू आणि कश्मीर : (१५१) जम्मू, (१५२) श्रीनगर
१६. झारखंड : (१५३) बोकारो, (१५४) धनबाद, (१५५) हजारीबाग, (१५६) जमशेदपूर, (१५७) रांची
१७. कर्नाटक : (१५८) बंगळूरु, (१५९) हुबळी
१८. केरळ : (१६०) ऐरनाकुलम, (१६१) कोझिकोड, (१६२) थिरुवनंतपुरम
१९. लद्दाख : (१६३) कारगिल, (१६४) लेह
१९. लक्षदीप : (१६५) कवरत्ती
२०. मध्य प्रदेश : (१६६) भोपाळ, (१६७) ग्वालियर, (१६८) इंदोर, (१६९) जबलपूर
२१ महाराष्ट्र : (१७०) अमरावती, (१७१) संभाजीनगर (औरंगाबाद), (१७२) मुंबई, (१७३) नागपुर, (१७४) नाशिक, (१७५) पुणे, (१७६) सोलापूर
२२. मणिपूर : (१७७) इंफाळ
२३. मेघालय : (१७८) शिलाँग
२४. मिझोराम : (१७९) ऐजवाल
२५. नागालँड : (१८०) कोहिमा
२६. ओडिसा : (१८१) भुनेश्वर, (१८२) संबलपुर
२७. पुद्दुचेरी : (१८३) पुद्दुचेरी
२८. पंजाब : (१८४) अमृतसर, (१८५) भटिंडा, (१८६) जालंधर
२९. राजस्थान : (१८७) अजमेर, (१८८) अलवर, (१८९) बिकानेर, (१९०) जयपुर, (१९१) जोधपुर, (१९२) कोटा, (१९३) उदयपुर
३०. सिक्कीम : (१९४) गंगटोक
३१. तमिळनाडू : (१९५)चेन्नई, (१९६) कोईमत्तुर, (१९७) मदुराई
३२. तेलंगणा : (१९८) हैदराबाद, (१९९) वारंगल
३३. त्रिपुरा : (२००) आगरताळा
३४. उत्तर प्रदेश : (२०१) आग्रा, (२०२) अलीगढ, (२०३) आंबेडकर नगर, (२०४) अयोध्या (फैजाबाद), (२०५) बरेली, (२०६) बिजनोर, (२०७) देवरीया, (२०८) ईटवाह, (२०९) गाजियाबाद, (२१०) गाझिपुर, (२११) गोंडा, (२१२) गोरखपुर, (२१२) जौनपुर, (२१४) झांशी, (२१५) कानपुर, (२१६) लखनऊ, (२१७) मैनपुरी, (२१८) मथुरा, (२१९) मऊ, (२२०) मिरत, (२२१) मोरादाबाद, (२२२) नोएडा/ग्रेटर नोएडा, (२२२) प्रतापगढ, (२२४) प्रयागराज (अलाहाबाद), (२२५) रायबरेली, (२२६) सहारनपुर, (२२७) शहाजंहापुर, (२२८) सितापुर, (२२९) सुलतानपूर, (२३०) वाराणसी
३५. उत्तराखंड : (२३१) डेहराडून, (२३२) हल्दवानी, (२३३) हरिद्वार, (२३४) उधमसिंग नगर
३६. पश्चिम बंगाल : (२३५) कोलकाता, (२३६) सिलिगुरी.
● परीक्षा शुल्क :- केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ, दिल्ली द्वारा आयोजित CTET प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षक पात्रता परीक्षा शुल्क ऑनलाईन पद्धतीने भरणा करावे.
१. खुला व इतर मागासवर्ग फक्त एका पेपर साठी रुपये १०००/- मात्र आणि दोन्ही पेपर साठी रुपये १०००/- मात्र.
२. अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती व दिव्यांग एका पेपरसाठी रुपये ५००/- मात्र आणि दोन्ही पेपर साठी रुपये ६००/- मात्र.
● अर्ज प्रक्रिया :- Central Teacher Eligibility Test Examination ऑनलाईन नोंदणी नोंदणी करण्याकरिता खालील पायऱ्या फॉलो करा.
१. सी.टी.ई.टी. च्या अधिकृत संकेतस्थळ https://www.ctet.nic.in वर लॉग ऑन करा.
२. Apply Online निवडा व चेक बॉक्सवर क्लिक करून रजिस्ट्रेशन करा.
३. रजिस्ट्रेशन करण्याकरिता उमेदवारांची वैयक्तिक माहिती (नाव, ईमेल, भ्रमणध्वनी क्रमांक) भरा व पासवर्ड तयार करून सबमिट बटनावर क्लिक करा. नोंदणी क्रमांक लिहून घ्या किंवा सेव्ह करा.
४. नोंदणी क्रमांक (Registration Number) आणि पासवर्ड च्या सहाय्याने लॉगिन करा.
५. उमेदवाराची वैयक्तिक माहिती, शैक्षणिक पात्रता, प्रश्नपत्रिका संच, भाषा माध्यम, परीक्षा केंद्र निवडा.
६. नजीकच्या काळातील उमेदवारांचे छायाचित्र (Passport Photo) ५० केबी पर्यंत व सही (Signature) २० केबी पर्यंत JPG फॉरमॅट मध्ये अपलोड करा.
७. डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग, यू.पी.आय. च्या सहाय्याने परीक्षा शुल्क ऑनलाईन भरा.
८. वरील टप्पे पूर्ण झाल्यानंतर पुष्टीकरण पृष्ठ (Confirmation Page) भविष्यातील कामासाठी काढून ठेवावी.
● परीक्षा पद्धत :- सी.टी.ई.टी. परीक्षा वस्तुनिष्ठ बहुपर्यायी स्वरूपाची एम.सी.क्यू आणि उत्तर पत्रिका ओ.एम.आर शीट प्रमाणे असतील.
● परीक्षा स्वरूप :- CTET Exam परीक्षा स्वरुप निश्चित करण्यात आले आहे. CTET पेपर एक व पेपर दोन करिता पाच घटकावर प्रश्न विचारले जाणार आहेत.
१. पेपर एक : बाल विकास व अध्यापन शास्त्र, गणित पर्यावरणीय अभ्यास, भाषा एक व भाषा दोन अनिवार्य अशा पाच घटकावर प्रत्येकी ३० प्रश्न ३० मार्क असे एकूण १५० प्रश्न १५० मार्क याप्रमाणे पेपर एक साठी प्रश्नपत्रिका स्वरूप असणार आहेत.
२. पेपर दोन : बाल विकास व अध्यापन शास्त्र, भाषा एक, भाषा दोन अनिवार्य प्रत्येकी ३० प्रश्न ३० मार्क आणि गणित व विज्ञान अनिवार्य (गणित व विज्ञान शिक्षका करिता) किंवा सामाजिक शास्त्र अनिवार्य (सामाजिक अभ्यास व सामाजिक शास्त्र शिक्षका करिता) ६० प्रश्न ६० मार्कासाठी असे एकूण १५० प्रश्न १५० मार्क याप्रमाणे पेपर दोन साठी प्रश्नपत्रिका चे स्वरूप असणार आहेत.
● सराव चाचणी :- सराव चाचणीमुळे स्वतःची परीक्षा विषयक मानसिक तयारी, वास्तविक क्षमता, सज्जता, नवीनतम अभ्यासक्रमाची माहिती, परीक्षा शैलीची ओळख, प्रश्नपत्रिकेची काठिण्य पातळी अशा अनेक गोष्टींचा अंतर्भाव सराव पेपर किंवा चाचणीमुळे उमेदवारांना होतो.
सेंट्रल टीचर एलिजिबिलिटी टेस्टच्या संबंधित परीक्षेच्या नवीनतम परीक्षेच्या पॅटर्न आणि अभ्यासक्रमावर आधारित प्रत्यक्ष परीक्षेच्या अनुकरण सराव चाचणी मुळे होते.